POČINJE FESTIVAL U CANNESU Moćna konkurencija, Haneke u lovu na treću Zlatnu palmu

Projekcijom domaćeg filma “Ismaelovi duhovi” režisera Arnauda Desplechina ove srijedu u Cannesu počinje jubilarni 70. filmski festival, najvažniji nadnevak u svjetskoj filmskoj godini.

Još od svojih početaka poslije 2. svjetskom rata, Cannes se nametnuo kao najutjecajniji filmski festival na svijetu, festival s najvećim poslovnim marketom te najvećim kulturnim i ekonomskim utjecajem. Posljednjih desetljeća, ta je pozicija samo naglašenija, a razmak između Cannesa i eventualne konkurencije sve veća. Nije stoga rijetko mišljenje - koje je jednom izrekla poljska redateljica Agnieszka Holland - da je za film bolje igrati i u najzabačenijem programu Cannesa, nego u konkurenciji i jednog drugog festivala na svijetu.

Istodobno, Cannes je poznat kao relativno zatvoren festival koji opetovano poziva zatvoreni krug vlastitih režisera-miljenika, pod snažnim je utjecajem velikih koprodukcijskih i “world sales” ureda, a malim kinematografijama i novim autorima vrata obično otvara tek u pobočnim programima.

Ovogodišnje jubilarno izdanje Cannesa, barem na papiru, izgleda zbilja moćno. U natjecateljskoj je konkurenciji 19 naslova, od kojih pet američkih, četiri francuska, te po dva ruska, korejska i britanska filma. U konkurenciji nove filmove predstavlja niz svjetski slavnih filmaša, među kojima Michael Haneke, Andrej Zvjagincev, Todd Haynes, Sofia Coppola, Fatih Akin, te kolovođa grčkog “čudnog vala” Yorgos Lanthimos. Izvan konkurencije - pak - novim će se filmovima predstaviti doajeni Roman Polanski i Agnès Varda, a kao režiser će se u 79. godini prvi put predstaviti i slavna glumica i politička aktivistica Vanessa Redgrave.

Biografski o Rodinu

Dvostruki canneski pobjednik Michael Haneke u prilici je ove godine postati prvi režiser u povijesti koji će osvojiti tri Zlatne palme u Cannesu. Treću palmu mogao bi osvojiti filmom “Happy End” koji prati život mirne buržujske obitelji koja obitava nedaleko od divljeg izbjegličkog kampa (tzv.džungle) u Calaisu.

Američki queer klasik Todd Haynes predstavlja se filmom “Wonderstruck”, kronikom koja prati sudbinu ženskih likova kroz 50 godina, a u kojoj glume Julianne Moore i Michelle Williams. Sofia Coppola u Cannes stiže s filmom “Beguiled”, adaptacijom južnjačkog gothic romana i istoimenog filma Dona Siegela iz 1971. U filmu - čija se radnja zbiva za američkog građanskog rata - glume Colin Farrell, Kirsten Dunst i Nicole Kidman. Andrej Zvjagincev - režiser “Povratka” i “Levijatana” - predstavit će se u Cannesu novim filmom “Neljubav” koji prati ne-baš-mirni razvod buržujskih supružnika. Fatih Akin u Cannes stiže trilerom osvete “Aus dem Nichts” (Ni iz čega). Film je ambijentiran unutar hamburške turske zajednice, a zanimljivost je da će u Akinovom filmu holivudska glumica Diane Kruger - inače Njemica - prvi put glumiti u njemačkom filmu. “Izumitelj” grčkog “wierd wavea” Yorgos Lanthimos već je prethodnim filmom “Jastog” prešao na engleski jezik, a sada se predstavlja novim filmom “Ubojstvo posvećenog jelena”. Ambijentiran je u Cincinnati, a u njemu glume Colin Farell i Nicole Kidman. Među internacionalnim art-režiserima koji su se odlučili prešaltati na engleski jezik je i kultni Šveđanin Ruben Ostlund (“Turist”). On u Cannes stiže s filmom “Square” u kojem glume Elisabeth Moss i Dominic West, a mjesto radnje je muzej suvremene umjetnosti.

Domaća francuska ponuda ove se godine u Cannesu čini nešto manje obećavajućom nego inače. Pažnju ponajviše skreće biografski film o Rodinu režisera Jacquesa Doillona, a tu je i neumorni Francois Ozon koji samo sedam mjeseci nakon crno-bijele melodrama “Frantz” predstavlja novi film, erotski triler “Dvostruki ljubavnik”.

Među 19 filmova konkurencije nema debitanata, a za nagrade se natječu samo tri redateljice. Uz Sofiju Coppolu, tu su canneska pretplatnica, Japanka Naomi Kawase, te Škotica Lynne Ramsay koja se nakon dulje pauze vraća filmom “You Were Never Really Here”. Riječ je o trileru u kontekstu traffickinga ženama, a u filmu glume Joaquin Phoenix i Alessandro Nivola.

U kontekstu suvremenih medijskih promjena, nije iznenađenje što se u canneskoj konkurenciji prvi put nalaze i dva Netflixova naslova koja će nakon Cannesa u internet distribuciju. Prvi od njih - “Priče o Meyerowitzima” - humorna je drama američkog komediografa Noama Baumbacha, a drugi - “Okja” - novi fantastični spektakl korejskog meštra politički nabrijanog “pulpa”, Bong Joon-hoa. Režiser “Sjećanja na umorstvo” i “Snowpiercera” u novom se filmu bavi odnosom djevojčice i naslovnog dobroćudnog čudovišta, a zajednički im je protivnik zločesta korporacija.

Samo jedan film iz hrvatskog okružja ove je godine ušao u glavni program. Riječ je o mađarskom filmu “Jupiterov mjesec” Kornéla Mundruczóa, još jednog autora koji je u Cannesu gotovo “pretplatnik”. Njegov film bavi se izbjeglicom koji stekne sposobnost letenja. Mundruczó je u Cannesu posljednji put bio predstavljen izvrsnom anti-rasističkom alegorijom “Bijeli bog”.

Temom izbjeglištva se, osim Mundruczóova i Hanekeova filma, bavi i redateljski prvijenac Vanesse Redgrave “Sea Sorrow” (More žalosti).

Američki filmovi najzastupljeniji su u službenom programu, a i u pobočnim programima igra niz novih naslova američkih filmaša, od Abela Ferrare do Camerona Mitchella. Ove godine, međutim, u Cannesu nema holivudskih ljetnih pretpremijera. Nakon dugo vremena, ovo je prvi Cannes bez i jednog premijernog “majors” naslova.

Novi Twin Peaks

Cannes očito nastoji pratiti trendove na široj medijskoj sceni, pa su prisutna i dva trenutno najvruća trenda u audiovizualnoj kulturi: zlatno doba tv serija, te počeci razvoja VR-a, odnosno trodimenzionalnog filma. U Cannesu će tako biti predstavljane nove sezone dviju slavnih serija. Prva od njih je druga sezona “Top of the Lake” Novozelanđanke Jane Campion s podnaslovom “China Girl”. Druga je, pak, nesumnjivo jedan od najiščekivanijih događaja 70. Cannesa. Riječ je o novom izdanju “Twin Peaksa” Marka Frosta i Davida Lyncha, serije koja je izvorno prikazana 1990. i koja je po mnogima bila i ostala međaš u povijesti pametne, autorske televizije. “Twin Peaks” je ugašen nakon druge, neuspješna sezone. Izvorni autori Lynch i Mark Frost sad su nakon 26 godina snimili novu seriju s dijelom stare glumačke postave, te nekim prinovama (Laura Dern, Michael Cera). Nova serija imat će 18 epizoda, a u Cannesu će biti prikazane prve dvije.

Hrvatska je ove godine prisutna samo s kratkim filmom “Trešnje” redateljice i montažerke Dubravke Turić. Canneski festival traje do 28. svibnja. Predsjednik žirija je Pedro Almodovar, a uz njega su u žiriju i glumci Will Smith i Jessica Chastain, skladatelj Gabriel Yared, režiser Paolo Sorrentino te redateljica Maren Ade.