NAJMOĆNIJA SMOTRA KINEMATOGRAFIJE Cannes: Svjetsko prvenstvo u filmu

Projekcijom filma “Ostati uspravan” domaće redateljice Emmanuelle Bercot u srijedu u Cannesu počinje 68. canneski filmski festival, ovogodišnje izdanje ekonomski i kulturno najutjecajnijeg festivala na svijetu. Neprikosnoveno najjači svjetski festival, Cannes je u posljednjem desetljeću još i više ojačao u odnosu na konkurente Veneciju i Berlin, pa se može slobodno reći da je Cannes svakogodišnje svjetsko prvenstvo u filmu.

Imperijalni kutak

Canneski selektor Thierry Frémaux ove je godine za to “prvenstvo” odabrao 19 filmova koji će se natjecati za Zlatnu palmu. Među tih 19 dva su bivša pobjednika ( Nanni Moretti i Gus Van Sant), te niz redatelja koji su godinama canneski miljenici (Talijan Paolo Sorrentino, Tajvanac Hsiao-Hsien Hou, Francuz Jacques Audiard…). Među devetnaest redatelja koji konkuriraju za Zlatnu palmu samo su dvije žene (obje Francuskinje - Valerie Donizetti i Maďwenn) te samo jedan debitant - Mađar László Nemes koji se predstavlja dramom iz holokausta “Saulov sin”. Cannes je inače na (lošem) glasu kao imperijalni, amero-francuski festival, pa je tako i ove godine: u konkurenciji su po četiri američka i francuska filma. No, svojevrsni kuriozitet ovogodišnjeg Cannesa je veliki broj filmova ne-anglosaksonskih autora na engleskom jeziku. Tako se prvim filmom na engleskom, “Jastog”, predstavlja stjegonoša grčkog “wired wavea” Yorgos Lanthimos, norveški režiser Joachim Trier snimio je triler “Bučniji od bombi” u kojem glumi Gabriel Byrne, filmom “Chronic” s Timom Rothom predstavlja se i Meksikanac Michel Franco, a filmovima na engleskom jeziku predstavljaju se i dvojica istaknutih talijanskih filmaša - autor “Gomorre” Matteo Garrone i autor “Velike ljepote” Paolo Sorrentino.

Srpski debitant

Garrone se predstavlja “Pričom svih priča” temeljenom na pripovjetkama talijanskog baroknog pisca Giambattiste Basilea, a Sorrentino predstavlja film “Mladost” u kojem glumi Michael Caine. Takva invazija filmova na engleskom koje potpisuju europski režiseri izazvala je i dosta pokuda. Režiseri koji snimaju na lokalnim jezicima već i sada u poziciji da raspolažu manjim budžetima, ali su dosad za saveznika imali bar festivale, što je pomagalo prodaji takvih filmova. Ove godine - međutim - Cannes se sasvim okrenuo anglofonim naslovima, a treba vidjeti je li to jednokratan slučaj ili početak trenda.

Godinama su istočnoeuropski autori rogoborili da su podzastupljeni u Cannesu. Ove godine - srećom - nije tako. U službenom je programu pet filmova iz istočne Europe, među kojima je i hrvatski “Zvizdan” Dalibora Matanića, prvi naš dugometražni film u Cannesu nakon 1981. Uz njega, u natjecateljskom programu igra mađarski film “Saulov sin”, u istom programu u kojem Matanić (Un Certain Regard) igraju i dvojica afirmiranih aktera rumunjskog novog vala - Corneliu Porumboiu (“Blago”) i Radu Muntean (“Kad ispod”), a tu je i jedan srpski debitant - Pavle Vučković s filmom “Panama”.

Nema Kusturice

Uz filmove u programu, tu je dakako još hrpa atrakcija: europska premijera novog “Mad Maxa”, novi triler Woodya Allena, dokumentarac o Amy Winehouse Britanca Asifa Kapadije te vjerojatno najmistificiranija premijera festivala - “Love”, novi i kontroverznom reputacijom već optočeni film autora “Irréversiblea” Gaspara Noéa.

Kao i uvijek u Cannesu - dakako - oni kojih nema u programu jednako su zanimljiva tema kao i oni kojih ima. Unatoč najavama, ni ove godine nema Emira Kusturice (navodno će još dosnimavati svoj film “Na mliječnom putu”), a među izostalima su i istaknuti režiseri kao Britanac Terence Davies i Portugalac Miguel Gomes.