Projekcijom filma “Ostati uspravan” domaće redateljice Emmanuelle Bercot u srijedu u Cannesu počinje 68. canneski filmski festival, ovogodišnje izdanje ekonomski i kulturno najutjecajnijeg festivala na svijetu. Neprikosnoveno najjači svjetski festival, Cannes je u posljednjem desetljeću još i više ojačao u odnosu na konkurente Veneciju i Berlin, pa se može slobodno reći da je Cannes svakogodišnje svjetsko prvenstvo u filmu.
Imperijalni kutak
Canneski selektor Thierry Frémaux ove je godine za to “prvenstvo” odabrao 19 filmova koji će se natjecati za Zlatnu palmu. Među tih 19 dva su bivša pobjednika ( Nanni Moretti i Gus Van Sant), te niz redatelja koji su godinama canneski miljenici (Talijan Paolo Sorrentino, Tajvanac Hsiao-Hsien Hou, Francuz Jacques Audiard…). Među devetnaest redatelja koji konkuriraju za Zlatnu palmu samo su dvije žene (obje Francuskinje - Valerie Donizetti i Maďwenn) te samo jedan debitant - Mađar László Nemes koji se predstavlja dramom iz holokausta “Saulov sin”. Cannes je inače na (lošem) glasu kao imperijalni, amero-francuski festival, pa je tako i ove godine: u konkurenciji su po četiri američka i francuska filma. No, svojevrsni kuriozitet ovogodišnjeg Cannesa je veliki broj filmova ne-anglosaksonskih autora na engleskom jeziku. Tako se prvim filmom na engleskom, “Jastog”, predstavlja stjegonoša grčkog “wired wavea” Yorgos Lanthimos, norveški režiser Joachim Trier snimio je triler “Bučniji od bombi” u kojem glumi Gabriel Byrne, filmom “Chronic” s Timom Rothom predstavlja se i Meksikanac Michel Franco, a filmovima na engleskom jeziku predstavljaju se i dvojica istaknutih talijanskih filmaša - autor “Gomorre” Matteo Garrone i autor “Velike ljepote” Paolo Sorrentino.
Srpski debitant
Garrone se predstavlja “Pričom svih priča” temeljenom na pripovjetkama talijanskog baroknog pisca Giambattiste Basilea, a Sorrentino predstavlja film “Mladost” u kojem glumi Michael Caine. Takva invazija filmova na engleskom koje potpisuju europski režiseri izazvala je i dosta pokuda. Režiseri koji snimaju na lokalnim jezicima već i sada u poziciji da raspolažu manjim budžetima, ali su dosad za saveznika imali bar festivale, što je pomagalo prodaji takvih filmova. Ove godine - međutim - Cannes se sasvim okrenuo anglofonim naslovima, a treba vidjeti je li to jednokratan slučaj ili početak trenda.
Godinama su istočnoeuropski autori rogoborili da su podzastupljeni u Cannesu. Ove godine - srećom - nije tako. U službenom je programu pet filmova iz istočne Europe, među kojima je i hrvatski “Zvizdan” Dalibora Matanića, prvi naš dugometražni film u Cannesu nakon 1981. Uz njega, u natjecateljskom programu igra mađarski film “Saulov sin”, u istom programu u kojem Matanić (Un Certain Regard) igraju i dvojica afirmiranih aktera rumunjskog novog vala - Corneliu Porumboiu (“Blago”) i Radu Muntean (“Kad ispod”), a tu je i jedan srpski debitant - Pavle Vučković s filmom “Panama”.
Nema Kusturice
Uz filmove u programu, tu je dakako još hrpa atrakcija: europska premijera novog “Mad Maxa”, novi triler Woodya Allena, dokumentarac o Amy Winehouse Britanca Asifa Kapadije te vjerojatno najmistificiranija premijera festivala - “Love”, novi i kontroverznom reputacijom već optočeni film autora “Irréversiblea” Gaspara Noéa.
Kao i uvijek u Cannesu - dakako - oni kojih nema u programu jednako su zanimljiva tema kao i oni kojih ima. Unatoč najavama, ni ove godine nema Emira Kusturice (navodno će još dosnimavati svoj film “Na mliječnom putu”), a među izostalima su i istaknuti režiseri kao Britanac Terence Davies i Portugalac Miguel Gomes.
Najzanimljivije iz konkurencije:
Carol
(Todd Haynes, SAD)
Ekranizacija romana Patricije Highsmith koji se smatra ključnim klasikom lezbijske proze.
Macbeth
(Justin Kutzel, V. Britanija)
Australski režiser Kurtzel predstavit će novu verziju Macbetha s Michaelom Fassbenderom i Marion Cotillard.
Jastog
(Yorgos Lanthimos, Grčka)
Kolovođa grčkog „čudnog vala“ snimio je prvi film na engleskom, SF distopiju o svijetu budućnosti gdje je zabranjeno biti samac.
More drveća
(Gus Van Sant, SAD)
Bivši pobjednik Van Sant predstavlja film koji se zbiva u japanskoj „šumi za samoubojstva“. Glavnu ulogu igra Matthew McConaughey.
Moja majka
(Nanni Moretti, Italija)
Još jedan bivši pobjednik- Moretti- predstavlja se s filmom o režiseru u krizi u kojem igraju Margarita Buy i John Turturro
Ubojica
(Hou Hsiao Hsien, Tajvan)
Ni tajvanski autor poznat po sporim modernističkim filmovima, nije odolio borilačko-povijesnom žanru. Velikom klasiku to je prvi film nakon 2007.
Mladost
(Paolo Sorrentino, Italija)
Autor „Velike ljepote“ opet je snimio film na engleskom u kojem Michael Caine glumi ostarjelog dirigenta.
Zvizdan
(Dalibor Matanić, Hrvatska)
Prvi hrvatski film u Cannesu nakon 1981. igrat će u programu Izvjestan pogled, po „težini“ drugom od četiri canneska programa.
Ljubav
(Gaspar Noe, Francuska)
Novi film osebujnog Francuza zastrt je ekscentričnom tajnovitošću. Ne zna se ni tko u filmu glumi, a objavljen je jedino seksualno eksplicitni plakat.
Iracionalni čovjek
(Woody Allen, SAD)
Allen se odbija natjecati, pa je i ovaj put njegov film izvan konkurencije. „Irrational Man“ najavljuje se kao triler na tragu „Matchpointa“.
Priča o ljubavi i tmini
(Natalie Portman)
Slavna glumica latila se teške zadaće za svoj redateljski prvijenac: ekranizira opsežni autobiografski roman Amosa Oza. Portman i glumi piščevu majku.
Mad Max: Fury Road
(George Miller, Australija)
Nakon tri desetljeća, australski je serijal dobio četvrti film u kojem Mela Gibsona mijenja Tom Hardy.
Amy
(Asif Kapadia, V. Britanija)
Dokumentarac o preminuloj pjevačici Amy Winehouse.