AMERIKA NAKON EKONOMSKE KRIZE Umjesto da glasuju za 'Živi zid' lokalni se Teksašani laćaju sačmarice i oboružani počinju izravnavati račune

Nakon prvih nekoliko scena trilera “Sve ili ništa”, gledatelju se načas učini da gleda nastavak filma “Nema zemlje za starce” braće Coen, ili adaptaciju nekog od sličnih romana tex-mex pisca Cormaca McCarthyja. Na početku filma, vidite dvojicu neobuzdanih klipana koji opljačkaju provincijsku ispostavu neke teksaške banke. Nedugo potom, na poprištu se pljačke pojavi stari, stoički pogranični šerif koji neodoljivo podsjeća na lik iz “No Country For Old Men”. Razlika je tek u tome što ga, umjesto Tommy Lee Jonesa, glumi Jeff Bridges.

“Nema zemlje za starce” po McCarthyjevom romanu bio je kriminalistički triler koji je ikonografiju i mitologiju crpio iz pejzaža i kulture vesterna. Isto se može reći i za film “Sve ili ništa” Davida Mackenzieja. Između dva filma, međutim, postoji jedna razlika - a to je epoha. Film braće Coen zbivao se 80-ih godina, kad u konzervativni, pospani svijet tex-mex granice počinje ulaziti šverc kokainskih kartela. “Sve ili ništa” - pak - film je koji se zbiva u Americi nakon ekonomske krize. Sve je pod hipotekom, svi svima nešto duguju, a umjesto da glasuju za “Živi zid” lokalni se Teksašani laćaju sačmarice i oboružani počinju izravnavati račune.

“Hell or High Water” (Sve ili ništa) prvi je američki film škotskog režisera Davida Mackenzieja, bradatog filmaša iz Glasgowa koji je na svjetsku filmsku scenu izišao početkom ovog stoljeća, kad je u jeku groznice uoči planiranog osamostaljenja Scottish Screen počeo puno ulagati u lokalne autore. U tom razdoblju, Mackenzie je snimio dvije fine socijalne drame (“Mladi Adam” i “Halam Foe”) te podcijenjenu, no urednu adaptaciju izvrsnog psihijatrijskog trilera “Azil” Patricka McGratha. Nakon uspjeha zatvorske drame “Starred Up”, Mackenzieju je ponuđen scenarij “Hell or High Water” koji se već nalazio na prestižnoj “crnoj listi” najiščekivanijih holivudskih nerealiziranih scenarija, a potpisao ga je pisac “Sicarija” Taylor Sheridan.

Od scenografije do atmosfere, film ni sekundu ne propušta podsjetiti da je po temeljnoj inspiraciji i po svijetu kojim se bavi čisti vestern. Ali škotski režiser - kao pravi sljednik britanskog socijalnog realizma - stalno podsjeća da u tom “mitskom” svijetu postoje - marksistički kazano - ekonomska baza i nadgradnja. “Sve ili ništa” do guše je film krize i film o krizi. To je film u kojem dug pridavljuje svih i sve, taj dug postaje egzistencijalno stanje, a postupci likova suštinski su određeni njihovim tekućim računom. U taj socijalno-realistički svijet Mackenzie je ubacio zaplet koji je vrlo zamršen, neki put toliko da je gotovo artificijelan, ali ni jednom trenutku nemate dojam da gledate šuplju žanrovsku igru.

“Hell or High Water” nominiran je za četiri Oscara, od kojih je vjerojatno najviše zaslužio onaj za sporednu mušku ulogu Jeffa Bridgesa. U ulozi mačo-stoika, vrlo različitoj od njegovih uvriježenih uloga, Bridges je napravio jednu od uloga karijere. “Hell or High Water” spada u vrstu filmova kakvi u Hollywoodu nažalost izumiru. To je čestiti, srednjebudžetski žanrovski film koji gledatelja veže narativnom atrakcijom, ali je istodobno s obje noge uzemljen u stvarnosti. Hollywood 30-ih i 40-ih proslavio se takvim filmovima. Danas su rijetki, pa tim više vesele.