Ono što je preostalo od hrvatskog filmsko-festivalskog života živi po poremećenom kalendaru: listopad je postao ožujak, a prosinac - svibanj. Festivali koji nisu održani u vrijeme lockdowna održavaju se sada, neki uživo a neki on-line. Stoga je zagrebački festivalski kalendar prekrcan.
U takvim okolnostima u subotu počinje 13. Subversive Film Festival, tradicionalna smotra političkih filmova i idejnih panela koja se izvorno trebala održati u proljeće, ali su virus i zatvaranje pomutili te planove. Festival zato kreće sada, trajat će do ponedjeljka 7.12., s virtualnim panelima i radionicama, projekcijama uživo u Kinoteci (Kordunska) i KIC-u, ali i s dosta filmova dostupnih uživo na platformi volimdokumentarce.net. Program Subversive i ove godine - kao i prethodnih - potpisuju Dina Pokrajac i Dragan Rubeša, a program se sastoji od zanimljive smjese aktivističkih dokumentaraca i ambicioznijeg igranog art-filma.
Tilda Swinton naratorica
Festivalski program počinje u subotu projekcijom filma "White Riot" Rubike Shah, dokumentarca koji prikazuje povijest pokreta Rokeri protiv rasizma (RAR) koji je uzburkao britansku muzičku scenu kasnih 70-ih. U dokumentarnom je programu i novi film Austrijanca Huberta Saupera, jednog od najvećih živućih dokumentarista. Njegov film "Epicentar“ za temu ima suvremenu Kubu. "Dobro došli u Čečeniju" Amerikanca Davida Francea je - pak - film o jedinoj zemlji koja ima konclogore za homoseksualce.
Zacijelo najveća atrakcija igranog programa je film koji će biti prikazan potkraj festivala - u petak. Riječ je o eksperimentalnoj SF distopiji "Posljednji i prvi ljudi" koju je uoči svoje prerane smrti snimio i dijelom montirao kultni islandski minimalistički kompozitor i autor filmske glazbe Jóhann Jóhannsson. Jóhannssonov se film sastoji od dugog monologa koji posljednji ljudi na zemlji upućuju svojim precima. Tekst je preuzet iz međuratnog SF romana britanskog pisca Olava Stapledona, a kazuje ga slavna škotska glumica Tilda Swinton. Ono što film čini posebice zanimljivim našoj publici je činjenica da se on vizualno sastoji od dugih, crno-bijelih kadrova jugoslavenskih partizanskih spomenika, koji u Jóhannssonovom filmu vizualiziraju ruševne relikte superiorne civilizacije.
Retro-šik
Druga jaka roba igranog programa Subversivea je brazilski film "Nevidljivi život Euridice Guismão" koji potpisuje brazilsko-berlinski režiser Karim Ainouz. Ambijentirana u Brazil 50-ih godina, ova melodrama prati povijest dviju sestara koje izgube kontakt nakon što jednu od njih otac izbaci iz kuće jer nosi vanbračno dijete. Otac lažima sasiječe odnos sestara koje se desetljećima pokušavaju naći, ne znajući da žive u istom gradu.
Riječ je o pravoj, rasnoj melodrami s jakim feminističkim podtekstom, jer - film secira patrijarhat brazilskog društva tog doba. K tomu, film je prava gozba za oči, sjajna demonstracija retro-šika koja podsjeća na najpopularnije filmove Wong Kar-waija ("In the Mood For Love", recimo), no ima nešto i od Almodovara i Fassbindera.
Korejski Woody Allen
Pažnju skreće i kolumbijski film "Vođeni" (Los Conductos) režisera Camila Restrepa koji u Zagreb stiže s nagradom za najbolji debitantski film s Berlina. Film je priča o čovjeku koji bježi od radikalnog vjerskog kulta. Tu je i novi naslov redatelja kojeg obično zovu korejskim Woodyjem Allenom ili korejskim Rohmerom: Hong Sang-sooa. Ovaj autor intelektualističkih drama-komedija na Subversiveu će biti predstavljen svojim zadnjim filmom "Žena koje je bježala". Nije mu to najbolji film, no Hong Sang-sooa naša publika jedva pozna, a u art-filmskoj niši je krupna zvijezda.
Jedna od nesvakidašnjih atrakcija je i film zatvaranja, koji pažnju zavrjeđuje zbog živopisnih autora. Veteran i klasik njemačkog filma 70-ih Alexander Kluge udružio je rad s jednim od najuvrnutijih filipinskih režisera - Khavnom De La Cruzom. Njihov je zajednički projekt mjuzikl "Orfea“, rodno izvrnuta, muzička parafraza mita o Orfeju ambijentirana u današnju Manilu.
Subversive ove godine donosi i program posvećen Sergeju Dvorcevoju, kazačkom režiseru koji se 90-ih pročuo dopadljivo-egzotičnim filmovima koji su nalikovali na Emira Kusturicu. Dvorcevoju će u retrospektivi biti prikazana četiri filma, a održat će i virtualno predavanje.
Uz projekcije, Subversive donosi i program posvećen Albertu Camusu. Program se sastoji od projekcije dokumentarca "Život Alberta Camusa" Georges Marca Benamoua, od popratne diskusije u kojoj sudjeluju Tomislav Brlek, Nenad Rizvanović i Bruno Kragić, te od izložbe "Samoća i solidarnost" u Medijateci Francuskog instituta.